Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu tȟokáhe–ičíyamni:

Wakpámni Blé Wičhóthi Wačhípi na Šuŋgkhíiŋyaŋkapi

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu ičíyamni–ičítopa:

Sičháŋǧu Kȟaŋsúkhute Othí Blokéčhokaya Wačhípi

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu ičítopa:

Míla Háŋska Iglúhapi Aŋpétu

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu ičízaptaŋ – Čhaŋwápe Ǧí Wí aŋpétu tȟokáhe:

“Mnilúzahaŋ Otȟúŋwahe Blokétu Haŋhépi” (Aŋpétu Núŋpa ȟtayétu čháŋna)

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu ičíšakpe–iwíkčemna:

Čhápa Wakpá Otȟúŋwahe Wahá Tȟókhiyopȟekičhiyapi Aŋpétu Wičhóȟ’aŋ

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu ičíšagloǧaŋ–iwíkčemna:

Niǧésaŋla Wičhóthi Wačhípi (Sičháŋǧu Oyáŋke)

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu inápčiyuŋka:

Ȟé Sápa Makȟóčhe Wíŋkte Wóitaŋ Wičhóȟ’aŋ

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu iákezaptaŋ–iákešakpe:

Wakpá Wašté Wačhípi (Ógle Lúta)

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu iwíkčemna núŋpa sáŋm núŋpa–iwíkčemna núŋpa sáŋm tópa:

Wagmíza Wakpála Oyáŋke Wačhípi

Čhaŋpȟásapa Wí aŋpétu iwíkčemna núŋpa sáŋm núŋpa–iwíkčemna yámni sáŋm waŋží:

Tȟáȟča Wakpá / Iwátȟokšu Otȟúŋwahe Pteyúha Oškáte Wičhóȟ’aŋ

Lakȟóta wakȟáŋyeža kiŋ iyúha Lakȟótiyapi kiŋ hé uŋkíhaŋblapi uŋkóikihipi háŋtaŋš, uŋyúečhetupi uŋkókihipi. Hó éyaš uŋkíye čha wóihaŋble k’uŋ hé glús maúŋnipi na ečhél ečhétuuŋyaŋpi kta waŋ yaŋké.

  8/3/1492

Christopher Columbus tȟawíčhaša ób Eháŋni Spayóla Makȟóčhe etáŋhaŋ wiyóȟpeyatakiya-itókaǧatakiya watób iyáyapi, waátuŋwaŋpi

na pȟáza ignípi kta čha.

“Waná waníyetu wikčémna yámni heháŋyaŋ iyápi glukínipi wičhóškaŋ kiŋ lé él ómapȟa, yuŋkȟáŋ oyáte eyá áwičakȟeya iyápi gluwáš’akapi kiŋ hená táku waŋ él iyúha ȟčiŋ yuhápi, na hé “wóitȟaŋčhaŋ” eyápi. Oyáte k’uŋ hená iyúha él tuwé waŋží wóihaŋble yuhá máni čha ȟná hiŋgníŋ na nážiŋ hiyáyeke s’e tȟóyate kiŋ iyápi glukínipi ečhétkiya yús awíčhaye. Táku ečhúŋ-phičá kiŋ iyúha žážayela waŋyáŋka čha okíhi. Na agná tuwé kiŋ hé wóihaŋble akíkšiže šni, ečháŋleš óta wičhákipazo na íŋš-eyá yuhá mániwičhákhiye. Čha hé é čha iyótaŋ kštó. Hó éyaš tuwé kakhéš héčhuŋ okíhi šni. Tuwé ȟče uŋ hé iyékičihaŋtu ȟčeháŋl tȟaŋíŋič’iyiŋ kta waŋ héčha. Héčhetu éyaš, iyóhila íyouŋkičhipaštákapi háŋtaŋš wašté kte. Iyúha wóokihi uŋyúhapi na wawóuŋkiyapi uŋkókihipi kštó.”

                 – Barbara Burnaby