Ella Deloria lé owá égnake (okášpe yámni) Ȟčeháŋl wičháša waŋ líla háŋske uŋ hé waná hihúŋni kte. Yuŋkȟáŋ, “Misúŋ, wičháša waŋ ú kiŋ hé waŋláka hwo? Hé Anúŋg Ité eyápi kiŋ é yeló. Nakúŋš ‘Íya’ ečíyape ló,” Iktó eyá ké. Čhaŋkhé, “Čhiyé, tákuwe hečíyapi he?” yuŋkȟáŋ, “Wáŋ Misúŋ, wičháša na pté kȟókȟo ál’ataya tȟebwíčhaye s’a čha hé uŋ etáŋhaŋ hečíyape ló,” eyá ké. Čha hokšíla kiŋ, “Čhiyé, héčheča háŋtaŋš, uŋkíye kȟó naúŋpčapi kte séče ló. Tókheškhe uŋȟ’áŋ yuŋkȟáŋ niúŋkič’iyiŋ k

Owáyawa Nuphíŋ Etáŋhaŋ Záptaŋptaŋ Kamnápi Tom “Wakáhiŋȟpeya” lé owá Čhaŋwápe Tȟó Wí ičízaptaŋ, 2016 ALBUQUERQUE –– Pȟeží Tȟó Wí aŋpétu wikčémna núŋm sáŋm napčíyuŋka uŋ héhaŋ Ikčé Oyáte Wóuŋspe Ékihuŋni Wóečhuŋ kiŋ yuótȟaŋiŋpi ečhíyataŋhaŋ Dakota Itókaǧata makȟópašpe él wayáwa wikčémna núŋm sáŋm yámni Gates Wóuŋspe Mázaska Wóohiye kiŋ ohíyapi kta wičhákaȟniǧapi. Mázaska wóohiye kiŋ hé líla othéȟike, na tuwé čónala ikíphipi. Éyaš ohíyapi háŋtaŋš tukté owáyawa waŋkátuya k’éyaš é

Išná Wičhá lé oyáke (Okášpé Waŋží) Wakpá Čhúŋšoke él wičhóthi. Oyáte yámnipi: Oglála na Húŋkpapȟaya na Šahíyela, hená yámni. Yuŋkȟáŋ aŋpétu waŋ él wičháša waŋ éyapaha aú na léčhel eyé: “Lé aŋpétu kiŋ él Itȟúŋkasaŋ Matȟó wakȟáŋyaŋ átȟaŋiŋyiŋ kta čha tóna wakȟáŋ oȟ’áŋyayapi k’uŋ owás’iŋ hóčhokata hiyáya po. Waŋná thípi waŋ wíŋyeya égle po,” éyapaha aú. Héčhel wičháša tóna wakȟáŋpi kiŋ iyúha él áya čha míš-eyá él ówapȟa. Na waŋná líla thípi waŋ tȟáŋka čha él émničiya čha él ówap

Ella Deloria lé owá égnake (okášpe núŋpa) Héčheš waná hokšíla k’uŋ ománi iyáya škhé. Tȟéhaŋl yé šni eháŋl pté optáye waŋ tȟáŋka čha waŋyáŋka škhé. Pahá waŋ akáŋl ȟpáyiŋ na pté kiŋ aówičhakas’iŋ; tókhel ȟ’áŋ yuŋkȟáŋ wičhíkhiyela yíŋ na waŋží ó kta héčiŋhaŋ hé iyúkčaŋ škhé. Ȟčeháŋl pté kiŋ táku nakípȟape lakȟa iyáyekiyapi na kákhiya khinážiŋpi škhé. Yuŋkȟáŋ wičháša waŋ étkiya wičháyiŋ na iyópteya iyáyiŋ na makȟá obláye čhokáŋyaŋ čhaŋkpéškamakȟagle inážiŋ škhé. Yuŋkȟáŋ tȟatȟáŋka

Šuŋgmánitu Tȟáŋka Išnála lé oyáke Oyáte núm wičhóthi, mniwáŋča aglágla. Na él wičháša waŋ hí, tókhiyataŋhaŋ. Na hé hokšíla tób tȟokéya wówičhakiyakiŋ na léčhel eyé: “Hokšíla, glápi na hóčhokab thípi waŋží pawósla iyéyapi kiŋ él waú na oyáte kiŋ wówičhawakiyakiŋ kte ló. Čha naníȟ’uŋpi šni ešá čhéya howáya po. Híŋhaŋni akȟótaŋhaŋ kiŋ heháŋl waú kte ló,” eyé. Na waŋná hokšíla k’uŋ glípi na oyákapi ešá líla čhéye ečhúŋ wičhášipi. Héčhel waŋná ečhél ečhúŋpi na hóčhokab thikáǧapi.

Ella Deloria lé owá égnake (okášpe waŋží) Héčheš hokšílala waŋ kȟúŋšitku kičhí láȟčiŋ thí škhé. Yuŋkȟáŋ aŋpétu waŋ él kȟúŋšitku kiŋ čhaŋk’íŋ iyáya čhaŋkhé hokšíla kiŋ išnála thiyáta yaŋké. Ičhúŋhaŋ itȟúŋkala waŋ táku yak’óǧa-haŋ čha naȟ’úŋ s’eléčheča ké. Winúȟčala k’uŋ wóyute tuktél gnáke kiŋ hokšíla kiŋ heháŋhuŋniyaŋ slolyé šni ké. Hó čha waná lé naȟ’úŋ kiŋ uŋ wóle yuŋkȟáŋ wasná waŋ líla wašté čha kȟúŋšitku kiŋ naȟmá yuŋkȟáŋ hé é čha itȟúŋkala kiŋ yašpášpa-haŋ ké. Aŋpétu kiŋ

Šuŋgmánitu Tȟáŋka Išnála lé oyáke Ȟemákȟoskaŋtu etáŋhaŋ oyáte waŋ iglág áyiŋ na ečhél mniskúya oyúze iȟ’é ečhíyataŋhaŋ éthipi. Yuŋkȟáŋ líla wičháakiȟ’aŋ na lé oyáte ománi ípi ešá čhokȟá aglí. Héčhel waŋná wakȟáŋyeža waŋžígži wóla čhéyapi na líla oíyokšiče. Yuŋkȟáŋ ȟtayétu él wičháȟčala waŋ éyapaha na léčhel yaótȟaŋiŋ: “Híŋhaŋni kiŋ hóčhokata thípi iyákhižu iyáȟpayayapi kta škhé ló. Kȟoškálaka waŋ wónič’upi kta čha hetáŋhaŋ yíŋ kta kéye ló,” eyá aú. Na waŋná híŋhaŋni él ečhúŋp

Ella Deloria lé owá égnake Yašlé waŋ tókhiya yá-haŋ yuŋkȟáŋ othíweta waŋ él míla waŋ iyéyiŋ na yuhá héčhena yá ké. Ȟčeháŋl pahá akȟótaŋhaŋ matȟó tȟáŋka waŋ ú čha kȟokíphiŋ na blokáskaska-ič’íyiŋ na heyé, “Wáŋ, híŋhaŋni kiŋ lé táku tȟáŋka tȟebwáya owákihi čha léčhel blowákaska-he!” eyá ké. Yuŋkȟáŋ matȟó kiŋ íŋš-eyá blokáskaska na, “Wáŋ, híŋhaŋni kiŋ lé táku níškola tȟebwáya owákihi čha léčhel blowákaska-he ’uŋ!” eyá ké. Heyá čha heháŋl yašlé k’uŋ íčat’a kȟópȟegla čha míla waŋ

Tȟéhaŋ Íčat’a Ikpázo uŋ Wayázaŋkiŋ na Úŋksuyapšni Waš’áka uŋ Aphíič’iye Wačhíŋ kiŋ hé Tȟakȟólaku kiŋ Oyákapi “People” Wówaŋyaŋke Wówapi etáŋhaŋ Vinny Alessi-Narr é na Peter Hill lé yuíyeskapi Pȟeží Tȟó Wí iwíkčemna núŋpa sáŋm šákpe Prince ečíyapi kiŋ hé – lowáŋ wičháša na wayúhotȟuŋ wóphike k’uŋ hé – wičhóni ékignake kiŋ uŋ makȟásitomniyaŋ wičháčheye s’eléčheča. Na ičhúŋhaŋ tóna kiníhaŋpi kiŋ okáȟniȟ wačhíŋpi; tóškhe wičháša waŋ líla blihéčakiŋ na napȟéčešniyaŋ úŋ čha uŋgnáhe