Tȟaópi Čík’ala na Maȟpíya Lúta Wayáwa Óta Gates Wóuŋspe Mázaska Ohíič’iyapi
Owáyawa Nuphíŋ Etáŋhaŋ Záptaŋptaŋ Kamnápi
Tom “Wakáhiŋȟpeya” lé owá
Čhaŋwápe Tȟó Wí ičízaptaŋ, 2016
ALBUQUERQUE –– Pȟeží Tȟó Wí aŋpétu wikčémna núŋm sáŋm napčíyuŋka uŋ héhaŋ Ikčé Oyáte Wóuŋspe Ékihuŋni Wóečhuŋ kiŋ yuótȟaŋiŋpi ečhíyataŋhaŋ Dakota Itókaǧata makȟópašpe él wayáwa wikčémna núŋm sáŋm yámni Gates Wóuŋspe Mázaska Wóohiye kiŋ ohíyapi kta wičhákaȟniǧapi. Mázaska wóohiye kiŋ hé líla othéȟike, na tuwé čónala ikíphipi. Éyaš ohíyapi háŋtaŋš tukté owáyawa waŋkátuya k’éyaš él wayáwapi na ičhúŋhaŋ Gates Wóuŋšila Okȟólakičhiye kiŋ átaya wawíčhakičičayežupi kte.
Wayáwa kȟoktópawiŋǧe wikčémna šákpe (60,000) mázaska wóohiye kiŋ lé ohíye-wačhíŋ lápi wówapi ečhúŋpi na etáŋhaŋ líla čónala ohíič’iyapi. Dakota Itókaǧata makȟópašpe kiŋ lél lená wičhákaȟniǧapi:
Tȟaópi Čík’ala Owáyawa etáŋhaŋ: Malena Cross na Jeremiah Hopkins na Morgan Mesteth na Shilo Tallman na Marissa Zimiga
Maȟpíya Lúta Owáyawa etáŋhaŋ: Jacob Cousin na Justin Mesteth na Antone Morrison na Isabella New Holy na Robert Pourier
Waŋblí Pahá Owáyawa etáŋhaŋ: Julissa Filmore na Ryla LeBeau na Sha’Teal Pearman na Dylan Lemmon
Sičháŋǧu Oyáŋke Owáyawa etáŋhaŋ: Antone Iron Heart na John Valdez
Makhízita Owáyawa etáŋhaŋ: Lucas Beardt na Sage Mednansky
Wazí Aháŋhaŋ na Aberdeen Central etaŋhaŋ: Cortez Standing Bear
Mnilúzahaŋ Otȟúŋwahe Čhokáta Owáyawa etáŋhaŋ: Dakota Merrival
Khulwíčhaša Owáyawa etáŋhaŋ: Dayton Obago
Kȟaŋǧí Wakpá Owáyawa etáŋhaŋ: Trevor Thompson
na Philip Otȟúŋwahe etáŋhaŋ: Nathaniel Wooden Knife
Gates Wóuŋspe Mázaska Wóohiye k’uŋ hé iyóhila $250,000 iyágleya wawíčhakičičayežu okíhi, éyaš hečéla šni. Hé isáŋmya ótakiya iwáštepi. Owáwaya waŋkátuya él, na hé ikȟápȟeya, ótakiya ówičhakiye. Na wóuŋspe waŋžígži khuwápi háŋtaŋš, mázaska akáb iyéič’iyapi kta ówičhakiye.
Lečhálake s’e ómakȟa šákpe heháŋyaŋ wópasi waŋ káǧapi yuŋkȟáŋ Gates ohíye kiŋ hená óta ȟčiŋ owáyawa waŋkátuya él wóuŋspe ékihuŋnipi kéyapi. (Míla Háŋska Makȟóčhe kiŋ lél tuwé kiŋ iyúha nakúŋ iwáŋwičhayaŋkapi na wikčémna etáŋhaŋ šákpela owáyawa waŋkátuya él wóuŋspe ékihuŋnipi.) Na agná Gates ohíye kiŋ hená makȟópašpe wikčémna tópa sáŋm šakówiŋ etáŋhaŋpi na kaíyuzeya makȟóčhe šakówiŋ nakúŋ.
Antone Morrison, Maȟpíya Lúta wayáwa waŋ Gates mázaska wóohiye kiŋ ohíič’iya čha heyé, “Gates lápi wówapi k’uŋ waná šiyúte él waglúha, ičhíŋ éwegnaka owákihi šni. Takómni ohíwayiŋ kte šni kéčhaŋmi, yuŋkȟáŋ okášpe ičínuŋpa él ópȟamakhiyapi čha onáwaȟ’uŋ. Na ítohaŋtu yuŋkȟáŋ ohíwaye kiŋ hé onáȟ’uŋmayaŋpi. Naháŋȟči wičákȟewala šni. Owáyawa waŋkátuya čónala él čhažé omígwa. Eháŋni Fort Lewis owáyawa waŋkátuya ektá wabláwa kta awáchaŋmi, éyaš nakúŋ owáyawa waŋkátuya eyá iyótaŋ othéȟike kiŋ hená aíwahaŋble. Héčhena Fort Lewis ektá mníŋ kte, éčuȟčiŋš waníyetu waŋží heháŋyaŋ. Hé íyohakab, uŋgnáš owáyawa tȟókeča waŋží ekta wabláwa kte séče. Wóolowaŋ naíŋš wawíyopȟeyapi wakhúwa wačhíŋ, na hená nuphíŋ Fort Lewis ektá uŋspémič’ičhiya owákihi,” eyé.
Morrison čhaŋkáhotȟuŋpi na čháŋčheǧa apȟápi uŋspé, na olówaŋ iyápi owá awáštelake, éyaš hé naȟmálake s’éšna ečhúŋ kéye. Wóuŋspe waŋkáwapȟaya él, waníyetu tópa sítȟapa škátiŋ na waníyetu núŋpa tȟab’ápȟapi él ópȟa.
Morrison sáŋm oglákiŋ na heyé, “Maȟpíya Lúta ektá tóškhe ečhúŋk’uŋpi yuŋkȟáŋ Gates lápi wówapi kiŋ taŋyáŋ uŋkówapi kte kiŋ uŋspéuŋkhiyapi. Na líla éna óuŋkičhiyapi na šna wóiyukčaŋ uŋkókičhič’upi. Wašíčuiyapi waúŋspekhiye Mark Tilsen iyótaŋ líla óuŋkiyapi, naháŋ wawáhokuŋkhiye kiŋ, Nakina Mills, na hiŋgnáku kiŋ nakúŋ. Na wíyawa waúŋspekhiye Clay Leonard hé wóyawašte wówapi waŋ omíčiwa. Čha hená iyúha philáwičhawakhiye. Na áotaŋȟčiŋ uŋčíwaye kiŋháŋ waníyetu manúŋpa heháŋtaŋhaŋ ičháȟmakiyiŋ na híŋhaŋni čháŋna mayúȟiče, na tókhel okíhika ómakiye. Čha lé mišnála iwáštemič’iyiŋ kta ečhámuŋ šni, ée iyé kȟó léčhawečičuŋ weló,” eyé.
Gates Wóuŋspe Mázaska Wóohiye k’uŋ hé 1999 uŋ héhaŋ Bill Gates tȟawíču Melinda kičhí tȟoká káǧapi, na $1.6 billion kič’úŋpi. Wičhóuŋčhaǧe waŋ héčhena wayáwapi kiŋ etáŋhaŋ húŋȟ wakáške yúzapi kta iyéwičhakiyapi na ówičhakiyapi kta čha uŋ héčhuŋpi kéyapi. Na nakúŋ awíčhakičiblezapi ektá wagláyežupi okíhipi šni háŋtaŋš, waókihipi naíŋš waíč’ičhuwapi kte šni kéyapi. Na takómni heháŋtaŋhaŋ mázaska wóohiye kiŋ lé líla óta ówičhakiyiŋ na wíyokihiwičhaye.
Lakȟóta Makȟóčhe Wótȟaŋiŋ Wówapi lé uŋúŋkhiyapi
