top of page

ihaŋble

Wičhóoyake Kiŋ:

Iktómi Natáhu Él Oyátȟag’ič’iye

 

Ella Deloria lé owá égnake

 

Iktómi tókhiya ománi yá-haŋ yuŋkȟáŋ tuktél húŋȟ lowáŋpi na akíš’api čha nawíčhaȟ’uŋ škhé. Čhaŋkhé anáǧoptaŋ nážiŋ škhé. Héčhena íŋš-eyá líla wačhí kiníča uŋ sičhúha kiŋ yašpúyaya čha tuktétu čha lé oíyokiphiya škáŋpi héčiŋhaŋ hé iyéye wačhíŋ ké. Anáǧoptaŋ nážiŋ kiŋ ečhél sáŋm hótȟaŋkaya lowáŋpi na wačhípi na akíš’api čha naȟ’úŋ yuŋkȟáŋ héna čhaŋkú aglágla ptepȟá waŋ šéča yaŋká yuŋkȟáŋ hé ithímahetu čha nakéš abléza ké.

 

Thimáhel iyóyaŋbyela ižáŋžaŋyaŋpi na líla okhílita čha waŋyáŋke. Čhaŋkhé ptepȟá k’uŋ ištóȟloka saŋní ogná éyokas’iŋ yuŋkȟáŋ leyáš hená itȟúŋkalapi čha wačhípi na oíyokiphi tȟáŋka yuhápi. Iktó thiyópa katóto na heyé, “Misúŋ, úŋšimalapi na thimá ú iyówiŋmakhiya po. Míš-eyá wawáčhi kte ȟčiŋ yeló, eyá ké. Hó čha “Wáŋ, čhiyé kiyúǧaŋ po,” eyápi čhaŋké waná lazátahaŋ thiyópa kiŋ kiyúǧaŋpi.

 

Yuŋkȟáŋ, iyé natá kiŋ tȟokéya pathíma hiyúkiye éyaš heháŋyela okíhi šni ké, oyátȟaka čha. Yuŋkȟáŋ itȟúŋkala kiŋ waŋží, “Háŋta po! Iktó é yeló!” eyá čha iyúha tokhíyotȟaŋtȟaŋ našlóg khiglékiyapi ké. Na waná ȟtaíyokpaza čhaŋkhé Iktó áta ištáǧuŋǧe s’e wawáŋyaŋke šni. Héčheš išnála tȟapȟá waŋ pȟóštaŋ yuŋkíŋ na áta čhéya-haŋ ké. Čhaŋkú aglágla yaŋkíŋ na tuwá khiyéla hiyáya naȟ’úŋ čháŋ iyéna líla hótȟaŋkaya čhéyiŋ na iyópta iyáya čháŋšna akhé naȟmáȟma úŋšiya čhéya ké.

 

Hó yuŋkȟáŋ heháŋl tókhel ȟ’áŋ načhéče, éyaš táku čha ečhúŋ kiŋ ótakiya oyákapi. Uŋgnáš léčhuŋpi-s’e: Íŋyaŋ tȟáŋka waŋ khiyéla yaŋká yuŋkȟáŋ él í na “Tȟuŋkášila, lé míčiyušloka yo,” eyá čhaŋkhé íŋyaŋ kiŋ, “Hó, ečhá léčhetkiya íŋyaŋg’ič’ičhiyiŋ na natá kiŋ kóskos hiyúya yo,” eyá ayúpta škhé. Čha ečhúŋ naháŋ íŋyaŋ kiŋ iyápȟa na ptepȟá k’uŋ áta kabléčiŋ na iyé natá kiŋ iyówas’iŋyaŋ iyápȟa čhaŋkhé naté ksúyekiya škhé. Čha áta igláitomni na tónačhaŋ heháŋyaŋ owáŋžila yaŋkíŋ na gléglepa-haŋ škhé.

 

Naíŋš húŋȟ léčhel šna oyákapi: Tȟapȟá uŋ hé mní él oíȟpeye šípi čha ečhúŋ na iyé iyówas’iŋyaŋ oíȟpeič’iyiŋ na ečhél mnít’eič’iya škhé.

           

Naíŋš uŋgnáš léčhetu: Iktó čhethí na iwáŋkab ptepȟá kiŋ yus-šípi čhaŋkhé ečhúŋ na ȟugnáȟ’ič’iya škhé. Héčhekčhe oštéšteya wičhóoyake kiŋ lé oyákapi. Heháŋyela oíhaŋke.

"Lakȟól wičhóȟ’aŋ uŋ Lakȟóta wakȟáŋyeža na théča na thiwáhe kiŋ wíyokihiwičhúŋyaŋpi na héčhel wičhóthi ečhékčhe oyáte kiŋ wičhózani na wówaš’ake yuhá mánipi kte, na Lakȟól oúŋyaŋpi na Lakȟól wóčhekiye na Lakȟól’iyápi kiŋ slolkíyapi kte."

 

Matthew Rama: mrama@thundervalley.org,

Peter Hill: peter@thundervalley.org

Cherella Hughes: cherella@thundervalley.org

bottom of page