Mníwakȟaŋ Wóštaŋpi kiŋ Akhé Ečhúŋpi Kte
Tom Crash lé owá
Pȟeží Tȟó Wí išákowiŋ, 2016
WAZÍ AHÁŊHAŊ OYÁŊKE –– Čhaŋnápȟopa Wí wiyáwapi aŋpétu iákešakowiŋ uŋ héhaŋ, oyáte tȟómničiye kiŋ wóštaŋpi ečhíyataŋhaŋ akhé oyáte kiŋ mníwakȟaŋ wóopȟe kiŋ yusútapi čhíŋpi héči čhažé iyóȟpeye-wičhákhiyapi kte. Wikčémna “háŋ” eyá yuǧátapi na šákpe wičálapi šni, čha iyópteyapi. Hé aŋpétu kiŋ (5/17) oyáŋke sitómniyaŋ čhažé iyóȟpeyapi wičhóȟ’aŋ waŋ íŋyaŋkiŋ kte.
Garfield Steele, Čhaŋkpé Ópi Oyáŋke Okášpe itȟáŋčhaŋ kiŋ, heyé, “Héktakiya waníyetu núŋpa k’uŋ héhaŋ, wóštaŋpi kiŋ lé ečhúŋk’uŋpi na oyáte kiŋ ótaȟča héčhetulapi na ečhél “háŋ” eyápi. Hó éyaš wówapi kiŋ húŋȟ tókȟaȟ’aŋ na waná óta wóštaŋ wičhóȟ’aŋ kiŋ lé átaš wačhíŋyaŋpi šni, na čhet’úŋuŋglapi. Miyéš hékta uŋ héhaŋ “hiyá” eyá čhažé iyóȟpewaye, éyaš waná wičáwala kte ló. Čhíŋ oyáte kiŋ líla waúŋȟpaničapi na tuwá mázaska kamná wóečhuŋ waŋží iyúkčaŋ na omníčiye othí ektá ahígnaka čhaŋ, wičálapi šni na wóiyukčaŋ kiŋ iȟpéyapi. Éyaš takómni mázaska naókpaniyaŋ uŋk’úŋpi na oáye waŋží uŋčhíŋpi kte ló,” eyé.
Táku kȟé kiŋ hé, hékta Wasútȟuŋ Wí núŋpa k’uŋ héhaŋ, oyáte kiŋ wóštaŋ-wičhákhiyapi na mníwakȟaŋ wóopȟe kiŋ yusútapi. Héčhel oyáŋke kiŋ lél wóopȟe ogná mníwakȟaŋ wíyopȟeyapi naíŋš opȟétȟuŋpi naíŋš yatkáŋpi okíhipi. Wazí Aháŋhaŋ wičhóthi kiŋ é čha líla patítaŋpi na “háŋ” eyápi.
Héčhetu k’éyaš tóna héčhetulapi šni kiŋ líla kitáŋpi na íŋš-eyá hótȟaŋkapi. Na nakúŋ wóštaŋpi aŋpétu uŋ hé él tóna íŋyaŋgkhiyapi kiŋ ipáyeȟ waéčhuŋpi s’eléčheča kéyapi, iyótaŋš wičhášašniyaŋ wíčhokaŋ wahéhaŋl čhažé iyóȟpeya othí záptaŋ káǧapi.
Linda Heȟlóǧeča ečíyapi waŋ Čhaŋkpé Ópi él thí, na heyé, “Tákuwe lakȟa táku kiŋ lé oyáte kiŋ yuštáŋwičhakhiyapi. Éyaš átaš wašté šni ye. Oyáŋke kiŋ lél wayátkaŋpi wičhóȟ’aŋ kiŋ líla íŋyaŋke, na óta él oyátȟakapi. Čha lé tuwéni iwášte kte šni ye.”
Héčheča éyaš Čhaŋwápe Tȟó Wí iákešakówiŋ kiŋháŋ, wóštaŋpi kiŋ ečhúŋpi kte. Hé aŋpétu kiŋ, čhažé iyóȟpeya othí kiŋ híŋhaŋni ečhíyataŋhaŋ mázaškaŋškaŋ napčíyuŋka hetáŋhaŋ ȟtayétu ečhíyataŋhaŋ mázaškaŋškaŋ šakówiŋ heháŋyaŋ yuǧáŋ-hiŋ kte. Heháŋl wiyáwapi aŋpétu iwíkčemna núŋpa sáŋm záptaŋ kiŋ tókhel oyáte kiŋ wakáȟniǧapi kiŋ yuótȟaŋiŋpi kte.
Pat Ross Pȟahíŋ Siŋté Oyáŋke Okášpe wakíčhuŋza héčha, na leyé, “Naúŋȟ’uŋpi yuŋkȟáŋ húŋȟ wókhipažiŋ wówapi waŋží káǧapi na ečhél wóštaŋpi kiŋ lé anápte wačhíŋpi kta kéyapi. Nakúŋ húŋȟ íŋš iyóptiŋ kte šni kéčhiŋpi. Éšeš oyáte kiŋ wóštaŋ-wičhúŋkhiyapi kta keúŋkeyape ló,” eyé.
OST Wičháčhaže Iyóȟpeyapi Omníčiye kiŋ wawókiye na wayásu na wayúiyeska na waáwaŋyaŋka owíčhalepi. Lé isáŋm slolyáya yačhíŋ háŋtaŋš, lél mas’ákipȟa yo: 867-2266 naíŋš 381-1005.
Lakȟóta Makȟóčhe Wótȟaŋiŋ Wówapi lé uŋúŋkhiyapi
www.lakotacountrytimes.com/news/2016-04-07/Front_Page/Alcohol_referendum_timeline_established_voting_set.html
