Lakȟól Wičhóȟ’aŋ: Ozúye

Šúŋka Waŋkátuya lé oyáke

Ozúye waŋ él ówapȟa, Pahá Zizípela él ilázataŋhaŋ hél wičhóthi na etáŋhaŋ zuyá áya čha él waúŋ. Na waná Susúnipi kiŋ ikhíyela éhuŋni. Eháŋl ȟtayétu eháŋl éyotaka yuŋkȟáŋ wičháša waŋ Nité ečíyapi čha él ópȟa.

Yuŋkȟáŋ uŋgná pȟel-wáŋyaŋg lowáŋ kta škhíŋ na yukšáŋyaŋ éyotake. Yuŋkȟáŋ saŋíč’iyiŋ na šiyótȟaŋka waŋ yažóžo. Čhokáŋl išnála ománi na enána inážiŋ na čhaŋnúŋpa waŋ okípaǧipi čha él glí na leyé;

“Ȟé iháŋke él wičhóthi yeló. Tkȟá híŋhaŋna ȟčiŋ wičháša waŋ híŋtȟo akáŋyaŋka čha é na wíŋyaŋ waŋ híŋȟota akáŋyaŋka čha hokšíla waŋ ská akáŋyaŋka čha héčhel lél khúta wakpála waŋ ȟpáya čha hél wičháyaktepi kta tkȟá wičháša kiŋ iyáye ló,” eyé. “Na aŋpétu kiŋ átaya nážiŋniyaŋpi kte ló,” eyé. “Na etáŋhaŋ tób ahíniktepe ló,” eyé. “Éyaš šúŋkawakȟaŋ kiŋ óta wičhayakhipe ló. Na šákpe wičháyaktepe ló,” eyé.

Héčhel ozúye kiŋ lé wikčémna tób sáŋm núŋpapi. Hó waná čhaŋnúŋpapi na áyiŋ na asníkiyapi. Na áŋpo él áyiŋ na wakpála k’uŋ él ihúŋnipi na kákhel iyáhaŋpi. Eháŋl khúta yámni šuŋk’ákaŋyaŋk gliglápi. Héčhel éwičhayayapi čha míš waná ičíyamni blé, eyáš lúzahaŋ waŋ akáŋmaŋke.

Na waná wakpála čík’ala waŋ él khiglápi. Eháŋl wíŋyaŋ k’uŋ hé hiŋȟpáye, wak’íŋ na wakpála apsíčiŋ na. Čha héčhel wakté na iyópteya ibláble. Eháŋl hokšíla k’uŋ hé wak’íŋ na wašúŋ ohíŋȟpaye. Héčhel waŋží mitȟókab kté čha íyokhihe kiŋ wakté. Na wíŋyaŋ k’uŋ hé tȟáwa kiŋ nakúŋ wakté. Na waná wičháša k’uŋ hé khuwápi éyaš líla lúzahaŋ waŋ akáŋyaŋke.

Čhaŋkhé líla khigníŋ na wičháktepi k’uŋ hé waná ukíyiŋ na wičháša k’uŋ hé akhé lowáŋ máni na šiyótȟaŋka yažóžo kú. Na ečhél waná wizípȟaŋ k’íŋ nážiŋpi k’uŋ él aglí na héčhena oónakižiŋ él aglí. Na waná natáŋ ahí na tókhel eyé k’uŋ hé ečhél ečhúŋpi. Na etáŋhaŋ ǧíŋča wakpáptiŋ na lé waúŋ, éyaš maópi, hučhóǧiŋ él.

Lé wičháša kiŋ wakȟáŋ slolwáye, ičhíŋ itȟókab tókhetu kte kiŋ slolya čha hé uŋ.

Source: Lakota Tales & Text by Eugene Beuchel, S.J. & Paul Manhart, S.J.