Sičháŋǧu Oyáŋke Okhúže Thípi kiŋ Šilyá Iyéič’iye
Brandon Ecoffey lé owá
Ištáwičhayazaŋ Wí ičíyamni, 2016
Center for Medicare and Medicaid Services (CMS) kiŋ Sičháŋǧu Oyáŋke okhúže thípi kiŋ (Lakȟóta Wičhózani Othí, wašíčuiya “IHS”) wówapi kíčaǧiŋ na wíwahokičhiyapi wówapi waŋ yuhápi k’uŋ kpažúžu kta kéye.
Lé uŋ ečhíyataŋhaŋ, Lakȟóta Wičhózani Othí kiŋ wówala wówapi Medicare/Medicaid Othí kiŋ iyékhiyapi na wakíčičayežu ší kta okíhi šni. Héčha uŋ, okhúže thípi kiŋ mázaska eyá táku óta apátaŋ čha ečháni naókpani kte.
Čha leháŋl, IHS na CMS wówaši tóna anúŋg škáŋpi na nakúŋ Sičháŋǧu Oyáte Tȟómničiye kiŋ ób akhíptaŋ wówaši ečhúŋpi na okhúže thípi kiŋ tókheškhe ikíphi šni kiŋ hená yuwášte wačhíŋpi. Héčhel okhúže thípi kiŋ natȟákapi kte šni.
IHS íŋš-eyá wówapi waŋ káǧapi na él leyápi: “Tókhel CMS uŋkíčuŋzapi kiŋ takómni ečhéȟčiŋ uŋkígluwaštepi na waúŋgluowotȟaŋlapi kte. Na taŋyáŋ léčhel uŋkígloayapi háŋtaŋš, wíwahokičhiyapi kpažúžu aŋpétu k’uŋ paslóhaŋpi kta kéyapi. Naháŋ ikíphiya uŋkígluwaštepi kiŋháŋ, akhé Medicare na Medicaid waúŋkičičayežupi kta kéyapi.
“Takómni oyáte kiŋ wóasniye na wóawaŋglake wičhúŋkipaǧaŋpi kiŋ hé waŋkál úŋ, na tȟokáheuŋyaŋpi. Na tókhel ečhúŋk’uŋpi yuŋkȟáŋ uŋkígluowotȟaŋpi na ečhél oyáte kiŋ taŋyáŋ awáŋwičhuŋglakapi kiŋ hé é ȟča čha uŋkígleǧapi kte ȟčíŋ,” eyé, wówapi kiŋ.
CMS owíčhakiyakiŋ na Ištáwičhayazaŋ Wí aŋpétu iákezaptaŋ kiŋháŋ wíwahokičhiyapi kiŋ kpažúžu kta kéye, éyaš lehíŋtagna okhúže thípi kiŋ yuǧáŋ-hiŋ kte. K’éyaš, leháŋl IHS wówaši kiŋ čónalapi čhaŋkhe khúžapi naíŋš úŋtȟuŋpi húŋȟ iyéčhiŋka ówičhakiyapi okíhipi šni na ée okhúže thípi eyá khiyéla háŋ čha ektá yewíčhayapi. Naháŋ, IHS yuótȟaŋiŋpi na tuwá wókȟokpȟeya khúžiŋ naíŋš úŋtȟuŋič’iye kiŋ hé Sičháŋǧu akíčhita othí kiŋ mas’ákiphiŋ kta iyéčheča kéyapi.
Jerilyn Church, Makȟóblaye Makȟóčhe Oyáte Itȟáŋčhaŋ Wičhózani Okȟólakičhiye (GPTCHB) waíŋyaŋgkhiye kiŋ hé íŋš-eyá wayúotȟaŋiŋpi waŋ káǧiŋ na okhúže thípi kiŋ natȟákapi kta awáčhiŋpi kiŋ hé wóinapȟeka kéye.
Heyé, GPTCHB kiŋ líla lé iníhiŋuŋkičiyapi, ičhíŋ Lakȟóta óta Lakȟóta Wičhózani Othí na Sičháŋǧu Oyáŋke okhúže thípi kiŋ wačhíŋyaŋpi. Hó čha Tȟuŋkášilayapi Omníčiye é naháŋ HHS na IHS waíŋyaŋgkhiyapi kiŋ hóyewičhuŋkhiyapi na ináȟni wayúečhetu wičhúŋšipi. Oȟ’áŋkȟoya iglúwaštepi kte héčha, éyaš akhé wačhíŋksabya wayútȟokečapi kta waŋ yaŋké. Líla óta apȟé úŋpi,” eyé.
Leháŋl IHS na CMS kiŋ Sičháŋǧu Oyáte Tȟómničiye kiŋ ób mníčiyapi naháŋ tȟokátakiya étuŋwaŋ waákhiyapi. IHS čhíŋpi ektá wíwahokičhiyapi wówapi k’uŋ phiyá káǧapi naíŋš lečhála waŋží owápi kiŋ wašté kta kéyapi. Héčhel okhúže thípi kiŋ ečháni phiyá yuǧáŋpi na tákuni wókȟokipȟeka waníčiŋ kte.
Hékta wí yámni uŋ héhaŋ okhúže thípi kiŋ haŋké natȟákapi ičhíŋ CMS wapási wičháša/wíŋyaŋ kiŋ táku šikšíča íyašlalwičhayapi na uŋ iyópȟewičhayapi.
Lakȟóta Wí Wótȟaŋiŋ Wówapi lé uŋúŋkhiyapi
www.lakotacountrytimes.com/news/2016-03-03/Front_Page/Rosebud_Hospital_On_Thin_Ice.html
